PROXECTO DE RENOVACIÓN DO ALUMEADO PÚBLICO EXTERIOR NO CONCELLO DE CANGAS
A constante tendencia á alza do prezo da enerxía, así como as consecuencias ambientais negativas asociadas ao seu consumo, fai que o uso racional dos recursos sexa unha esixencia social, que se reflicte na cada día máis estrita normativa. Nas INSTALACIÓNS DE ILUMINACIÓN PÚBLICA o problema repercute igualmente, pero ademais, estas instalacións requiren dun coidado especial xa que son un compoñente esencial para a seguridade cidadá e calidade de vida dos cidadáns.
A mellora da eficiencia enerxética e o aforro nas instalacións municipais supoñen un reto e unha oportunidade, debido a que contribuirán a reducir as emisións de CO2, e a diminuír o consumo enerxético, supoñendo ademais unha aposta decidida por un uso máis racional e eficiente da enerxía que servirá de exemplo aos cidadáns e ao resto de municipios. É por todo iso que o Concello de Cangas optou por levar adiante un Proxecto para a renovación integral de toda a Iluminación Pública Exterior do Municipio a través do “Programa Operativo FEDER de crecemento sostible 2014/2020” no contexto do Real Decreto 616/2017, de 16 de xuño, polo que se regula a concesión directa de subvencións a proxectos singulares de entidades locais que favorezan o paso a unha economía baixa en carbono.
Subvención concedida a este Concello polo “Instituto para la Diversificación y Ahorro de la Energia” (IDAE) a través dos fondos Europeos FEDER con data de 07/02/2020, cuxa financiación ascende a cantidade de 2.688.000,00 €.
Para a tramitación da subvención procedeuse a contratar a empresa “Consultores de Eficiencia Energética 2018 S.L.” para a realización dunha Auditoría Enerxética realizada por D. Rafael Soriano Lazaro co fin de obter unha análise de situación que nos permitiría coñecer o modo de explotación, funcionamento e prestacións das instalacións de iluminación, o estado dos seus compoñentes, os seus consumos enerxéticos e os seus correspondentes custos de explotación, co obxectivo de:
• Mellorar a eficiencia e o aforro enerxético destas instalacións.
• Adecuar e adaptar as instalacións á normativa vixente para cumprir plenamente coa Lei.
• Limitar o resplandor luminoso e a súa contaminación lumínica.
• Dotarlles de sistemas que lles permitan un aforro enerxético.
• Formarlles sobre prácticas excelentes en Eficiencia Enerxética.
• Optimización dos Fondos Públicos.
A auditoría enerxética da iluminación pública realizada, foi desenvolvida para analizar, avaliar e xestionar as instalacións de iluminación pública e o seu mantemento, podendo extraer informes mediante un soporte informático, para ter o control enerxético das instalacións, converténdose así nunha ferramenta de traballo, a cal axuda ao municipio para optimizar custos de mantemento, garantindo unha boa xestión das instalacións, sendo beneficiarios o Concello, os cidadáns e os mantedores.
As conclusións da auditoria son determinantes, e mediante a aplicación das pautas derivadas do estudo exhaustivo das instalacións municipais, e seguindo as fases propostas de actuación, lograrase unha mellora significativa na eficiencia enerxética á vez que un aforro económico en base ao uso racional da enerxía.
Os datos e indicadores enerxéticos, proporcionais á envergadura do municipio, que se conclúen trala auditora son os que se ven a continuación:
VIAS E CLASIFICACIÓN
O nivel de iluminación requirido por unha vía depende de múltiples factores como son o tipo de vía, a complexidade do seu trazado, a intensidade e sistema de control do tráfico e a separación entre carrís destinados a distintos tipos de usuarios.
As vías de circulación clasifícanse en varios grupos ou situacións de proxecto, asignándose a cada un deles uns requisitos fotométricos específicos que teñen en conta as necesidades visuais dos usuarios así como aspectos medio ambientais das vías.
TIPO DE ILUMINACIÓN
Existen, principalmente, dous tipos de iluminación en función dos obxectivos que se pretenden:
Iluminación funcional
• Ofrece seguridade ao tráfico rodado: sendo vital para a prevención de accidentes e perdas de vidas (iluminación de estrada, paneis informativos).
• Ofrece seguridade ao tráfico peonil: prevén atropelos.
• Ofrece confianza na actividade nocturna.
• Evita actividades delituosas.
Iluminación ambiental
• Acompaña á actividade de lecer nocturna aumentado o horario de goce das áreas lúdicas.
• Aumenta a sensación de comodidade e benestar, achegando valor a estas áreas.
• Ofrece poder de atracción cara a estas áreas.
• Achega deseño como valor engadido á contorna nocturna e diúrna
O tipo de iluminación no municipio queda repartido da seguinte maneira:
Lámpadas
Respecto a tecnoloxía das lámpadas, débese ter en conta a ineficacia e os efectos contaminantes das lámpadas de vapor de mercurio. Ademais, a vida media das lámpadas de vapor de sodio é superior ás de vapor de mercurio, por tanto o mantemento deste tipo de iluminación será máis económico.
Os tipos de lámpadas existentes son os seguintes:
O proxecto de renovación da iluminación pública exterior, comprende as seguintes actuacións:
- Substitución das luminarias actuais por outras novas de tecnoloxía LED.
- Substitución de lámpadas actuais por outras novas de tecnoloxía LED.
- Adecuación dos centros de mando ao Regulamento Electrotécnico de Baixa Tensión ( REBT).
- Xestión intelixente da iluminación con plataforma web, sistema inalámbrico NFC, e implementación de sistema de telegestión.
As actuacións citadas, darán como resultado o cumprimento das instalacións co REBT e co Regulamento de Eficiencia en Iluminación Exterior.
Para a realización da análise enerxética-económica, ademais dos inventarios actual e futuro, débense ter en conta os seguintes parámetros:
- Prezo da electricidade: é o resultado de dividir o importe total (€) das facturas das subministracións eléctricas nos últimos 12 meses, entre a enerxía activa ( kWh) total consumida nas subministracións. O resultado estimado é: 0,1434 €/ kWh.
- Considérase unha potencia contratada axustada á potencia futura a instalar.
- O período de funcionamento da iluminación estímase en 4.200 horas anuais.
- Considérase regulación do fluxo luminoso na instalación futura para cumprir requirimentos segundo REEAE.
Os resultados de cálculo resultante preséntanse a continuación, primeiro na SITUACION ACTUAL, e despois no ESCENARIO FUTURO.
CONSUMO ACTUAL nas instalacións obxecto de actuación (inventario potencias) → 2.728.430 kWh
IMPORTE ACTUAL en instalacións obxecto de actuación (inventario potencias) → 391.257 €
CONSUMO FUTURO nas instalacións obxecto de actuación (segundo ESTIMACION) → 819.203 kWh
IMPORTE FUTURO nas instalacións obxecto de actuación (segundo ESTIMACION) → 117.474 €
AFORRO ENERXÉTICO PREVISTO EN kWh: 1.909.227 (70%)
AFORRO ENERXÉTICO PREVISTO EQUIVALENTE EN Tn de CO2: 479
Na seguinte táboa preséntanse os resultados da análise económica:
Mellora ambiental.
O factor de emisións derivadas do consumo eléctrico, tómase a partir do dato anual de emisións equivalentes de CO2 por kW/h consumido no sistema de produción eléctrica nacional. Este dato é facilitado periodicamente polo Instituto para a Diversificación e Aforro de Enerxía.
Esta opción ten como vantaxe a obtención dunha aproximación máis cercana á realidade. O inconveniente principal é que as emisións finais calculadas dependen do comportamento do sistema eléctrico, xa que as emisións por Kw consumido varían cada ano en función da combinación de xeración eléctrica utilizado (porcentaxe de térmica, ciclo combinado, hidráulica,etc...)
A seguinte táboa resume as melloras ambientais que supoñen as medidas propostas:
Telexestión.
No municipio instalarase un sistema de telexestión e control para xestionar todos os Cadros de Mando da rede de iluminación exterior (95 Centros de Mando).
Utilizarase un sistema plataforma web que permitirá dispoñer dun inventario dixitalizado en sistemas GIS por circuítos, de cada unha das luminarias e cadros, integración de mapa lumínico da localidade, con indicador de avarías e programación de mantementos, elaboración de informes, con control de consumos e comparación automáticas con facturas de comercializadoras, con comunicación a través de APP móbil con usuarios ilimitados.
A xestión de cadros permitirá actuar e controlar os circuítos asociados, monitorar en tempo real e ler o consumo e incidencias da rede. A Telegestión de Cadro de Mando, permitirá a comunicación entre os centros de mando e o servidor onde se aloxe a plataforma. Poderanse realizar programacións de acesos e apagados por grupos de cadros, cadro ou circuítos, obter medidas de consumos a tempo real, xestionar Alarmas e Fallos, xerar de informes de consumo e mantemento.
O sistema permitirá xerar alarmas de porta de centro de mando aberta, de fallo xeral de tensión, de correntes de fuga e emitir alarma se se pasa os parámetros previamente establecidos.
O sistema permitirá comprobar o estado da comunicación e medir a súa calidade en función da que se utilice.
O sistema, será modular e permitira controlar un número ilimitado de circuítos e saídas libres de potencial de forma que se poida ampliar a funcionalidade da demanda.
PROXECTO DE RENOVACIÓN DE ILUMINACIÓN PÚBLICA EXTERIOR NO MUNICIPIO DE CANGAS
Unha vez aprobada e aceptada a subvención do Programa de subvencións a proxectos singulares de entidades locais que favorezan o paso a unha economía baixa en carbono no marco do programa operativo FEDER de crecemento sostible 2014/2020, os cales financian un 80% do importe do proxecto iniciouse un proceso de licitación da “Redacción do
Proxecto e Dirección de Obra da Renovación do Alumeado Público Exterior no Concello de Cangas” resultando adxudicatario a mercantil NASEI INGENIERIA S.L, proxecto realizado polos enxeñeiros industriais D. David Gordejuela Gutiérrez e D. Javier Gordejuela Gutiérrez.
O Concello Cangas, é consciente de que a Iluminación Exterior é un servizo imprescindible no Municipio e de que desde o punto de vista do seu consumo eléctrico representa unha alta porcentaxe do gasto total dos servizos municipais.
Dende as condicións necesarias de visibilidade dos condutores de vehículos e peóns para garantir a súa seguridade e a dos bens da contorna, ademais de dotar dun ambiente visual nocturno agradable á vida cidadá, persegue os obxectivos seguintes:
- Adecuar os niveis de iluminación ás necesidades visuais durante as horas nocturnas, para un adecuado uso da iluminación durante as horas da súa utilización.
- Mellorar a eficiencia enerxética e o aforro enerxético, coa consecuente diminución de emisións de gases de efecto invernadoiro.
- Limitar o resplandor luminoso nocturno ou contaminación lumínica, para reducir fundamentalmente os efectos de tipo ambiental.
- Reducir a luz intrusa ou molesta, para mellorar o confort visual e evitar molestias aos cidadáns nos seus fogares.
- Minorar o importante gasto corrente que representa a factura enerxética e a de reposición de lámpadas.
A actuación realízase sobre 95 instalacións de iluminación pública, adecuando a infraestrutura ao Regulamento de eficiencia enerxética da iluminación e as súas instrucións técnicas complementarias EA-01 a EA-07” aprobadas no RD 1890/2008, do 14 de novembro. O presente proxecto comprende unha obra completa e será entregada ao uso xeral, tras verificarse o seu correcto funcionamento, posta en marcha e legalización incluídos.
Comprende a modificación e adaptación de 95 instalacións de iluminación exterior, cuxos centros de mando están situados no Concello de Cangas, nas súas 5 parroquias.
CANGAS – ALDÁN - CORIO - DARBO - HIO
A medida aplicada ás instalacións novas ou existentes ineficientes permitirá:
- Incrementar a súa eficiencia enerxética, facendo un uso adecuado das mesmas.
- Reducir a contaminación lumínica e o seu impacto ambiental.
- Reducir notablemente o importante gasto corrente que representa a súa explotación e mantemento, nas vertentes de consumo enerxético e gastos de mantemento.
Para lograr estes obxectivos, substituiranse as luminarias actuais que non son eficientes ou que son de vapor de mercurio ou de vapor de sodio por outras novas de tecnoloxía Led de menor potencia, cumprindo os requisitos do Regulamento de eficiencia enerxética en instalacións de iluminación exterior.
Aprobado o proxecto redactado por NASEI INGENIERIA polo Concello Pleno en sesión do 15 de xuño do 2021 ponse en marcha o proceso de licitación do proxecto, resultando adxudicataria a U.T.E. formada por Construtora San José S.A. e Sielvigo S.L, sendo aprobada polo Concello Pleno a adxudicación en sesión celebrada o 18 de outubro do 2021 e cuxo documento formalizador do contrato de obra "Renovación do alumeado público exterior no Concello de Cangas” foi asinado polas partes o 26 de outubro do 2021.
Unha vez comprobado o replanteo previo pola UTE, o Concello e a Dirección facultativa procedeuse a asinar a Acta de inicio das obras con data de 18 de novembro do 2021.
A UTE CONSTRUTORA SANJOSE - SIELVIGO realizou un percorrido polas instalacións de iluminación obxecto da presente licitación. No devandito percorrido tomáronse notas do estado das instalacións, dos distintos tipos de iluminación e cadros de mando existentes.
A iluminación actual constitúese basicamente de dous tipos de iluminación claramente diferenciados, con casos particulares adicionais de pouca relevancia no global da iluminación do Concello. Por unha banda, disponse de iluminación en viais e zonas rurais, con distintos modelos de luminarias, instaladas en báculos metálicos, de fibra, postes de formigón ou brazos en fachada de edificios, algúns deles con luminarias LED na Avenida de Vigo e a prolongación da Avenida de Lugo cara a Coiro.
Exemplo dos distintos tipos de luminarias obxeto de actuación.
En zonas nas que hai maior densidade de poboación, tanto núcleos urbanos e determinadas urbanizacións, como zonas de recreo, paseos e parques infantís, existen da orde de 1.000 puntos de luz con báculos e brazos de fibra e diferentes tipos de luminarias, practicamente na súa totalidade do fabricante ATP.
A obra de renovación da iluminación pública exterior no municipio de Cangas consistirá fundamentalmente en:
• Renovación das luminarias existentes por novas luminarias con tecnoloxía LED.
Esta actuación consiste en eliminar as luminarias existentes mantendo os soportes.
• Actuación sobre os centros de mando. Nesta actuación traballarase sobre os cadros eléctricos que gobernan as instalacións de iluminación pública, distinguíndose tres tipos diferentes de actuación:
- Renovación completa do cadro eléctrico.
- Renovación parcial do cadro eléctrico, completando as proteccións necesarias e engadindo o elemento de xestión.
- Unificación de cadros eléctricos.
• Adecuación da infraestrutura. Este traballo realizarase sobre os soportes e sobre as liñas eléctricas de alimentación ás luminarias. En concreto:
- Revisarase o estado de soportes. Renovaranse os postes de formigón e apoios en mal estado.
- Actuarase sobre todo o cableado eléctrico deteriorado e en mal estado.
SISTEMA DE XESTIÓN DO ALUMEADO
Instalarase o sistema de Telegestión CITILUX - CITIGIS Cloud de ARELSA, sistema que permite que por medio dun PC ou dun smartphone póidase acceder e telecontrolar as instalacións en tempo real.
A instalación de iluminación pública divídese en catro niveles. En instalacións con control punto a multipunto é necesario actuar sobre todos eles, pero no noso caso, no que o sistema de telegestión limítase a nivel de cadros de mando, actuaremos sobre tres deles.
- Nivel 1: luminarias e equipos que provean funcionalidade tales como sondas ambientais ou puntos de conexión de redes sen fíos. (Ao limitar o sistema de control ao centro de mando, actuarase sobre eles desde os cadros de mando da instalación a través dos circuítos de alimentación das luminarias).
- Nivel 2: Centros de Mando
- Nivel 3: Centro de Control do Sistema
- Nivel 4: Integración en plataformas tipo Smartcity
PRINCIPAIS FUNCIÓNS
a) MANDO de manobras eléctricas e lógicas.
Aceso, apagado, redución de nivel, etc. mediante catro relés independentes. Citilux incorpora un reloxo e un algoritmo astronómico que calcula cada día orto e ocaso, e optimiza os períodos de funcionamento, curvas de aforro, etc.
b) ANALIZADOR DE REDES: Rexistro continuo de todos os parámetros eléctricos.
En valores trifásicos e por cada fase. Medidas de tensión, intensidade, potencia activa e reactiva, factor de potencia, índices de distorsión harmónica, consumos de enerxía activa e reactiva e horas de funcionamento.
c) CENTRAL DE ALARMAS: Detecta, rexistra e notifica anomalías e avarías.
Rexistro de cortes na subministración de compañía, disparo de proteccións de saídas, desviacións dos parámetros eléctricos respecto os seus valores nominais, etc.
d) CENTRALIZACIÓN E MANDO DE EQUIPOS PERIFÉRICOS DO CADRO: Monitorea equipos de eficiencia enerxética, protección sensores e actuadores.
Por exemplo: analizador de rede, contador, regulador de fluxo, proteccións eléctricas, sistema de control de roubo de cable, etc.
Utilizando as súas entradas dixitais e analóxicas pódense implementar funcións como a indicada en prego de xeración de alarmas por apertura de porta do cadro.
e) DATALOGGER de medidas, eventos e alarmas. Unha memoria de aproximadamente 12.500 rexistros e eventos. Nun uso habitual, almacénanse máis de 6 meses de información.
O software CITIGIS integra sobre a mesma plataforma a interacción con diferentes servizos Open Data, podendo adaptarse a plataformas corporativas, municipais ou utilizando a seu propio sistema Citigis.
Isto permite tanto enviar información procesada como actuar de pasarela cos dispositivos de control da iluminación exterior e facilitando o seu control en tempo real.
A plataforma de telexestión é un elemento fundamental debido a que centraliza todos os aspectos relativos ao funcionamento da instalación e determina que grao de control e coñecementos poderanse implementar. Nela avalíanse os datos obtidos e tómanse as decisións de operación e mantemento.
O software Citigis é unha aplicación modular e escalable, desenvolta por Arelsa tras máis de 20 anos de experiencia na telexestión de iluminación exterior. Con este software intégrase sobre a mesma plataforma os módulos de Cartografía GIS, Inventario, Telexestión Mantemento e Xestión da Enerxía.
Dispón de ferramentas específicas para o control de consumos e facturación da Compañía Eléctrica ademais dun módulo para auditorías enerxéticas e a súa información é intercambiable con outras plataformas.
Integración de datos con sistema tipo NFC
Para facilitar o mantemento da instalación, en varios apartados da documentación facilitada indícase que tanto nas luminarias como nos cadros de control disponse de dispositivos NFC que facilitan a xeolocalización dos elementos que constitúen l instalación, con comunicación a diversas velocidades, tal como pídese nos pregos.
Impleméntarase unha APP que facilita a transmisión da información entre a plataforma e a ferramenta tipo GMAO de mantemento para optimizar a transferencia de datos e a comunicación entre o xestor da instalación da iluminación e os operarios de mantemento.
O sistema, ao poder utilizarse de maneira coordinada coas ferramentas de xestión de mantemento da instalación, achega importantes funcionalidades requiridas nos pregos:
- Lectura áxil e directa
- Posibilidade de lectura en ambientes escuros.
- Mellor integración. Ocultable dentro de elementos non metálicos.
- Reprogramable.
- Maior seguridade: almacena información cifrada con clave.
- Non é saboteable nin copiable.
- Require estar presente para comunicar, e así se evita o fraude.
- Resistente á auga, pintado e intemperie
Particularmente, o sistema rexistra o posicionamento dos traballos efectuados e os desprazamentos realizados para iso, garantindo a realización in situ do traballo de inspección ou de reparación dunha incidencia aproveitando a capacidade do sistema de vincular as etiquetas NFC coa súa posición.
Ao ser un sistema de tipo multiusuario, permítese ademais que un mesmo equipo de lectura póidase utilizar por varios técnicos do servizo de mantemento, garantindo geoposicionamiento, execución real das tarefas e aforro en equipamento.
Así, o sistema permite o cumprimento dos requirimentos dos pregos:
- Xerar alarmas de porta de centro de mando aberta, de fallo xeral de tensión, de correntes de fuga e emitir alarma se se pasa os parámetros previamente establecidos.
- Comprobar o estado da comunicación e medir a súa calidade en función da que se utilice.
- Controlar un número ilimitado de circuítos e saída libres de potencial de forma que se pode ampliar a funcionalidade da demanda.
- Acendido/apagado de cada centro de mando ou de todo o municipio simultaneamente de forma remota.
- Monitorizar e actuar sobre cada centro de mando de forma remota para cada centro de mando ou todo o Municipio dunha vez (medida da potencia instantánea, acendidos e apagados, adaptación da potencia, etc.) de forma automática (cun calendario de programacións)
- Crear rexistros das horas de funcionamento da instalación, lecturas a tipo real de todos os parámetros analizados, creación de históricos de consumo e representación gráfica.
- Detectar anomalías de carácter enerxético e de seguridade, segundo parámetros ou limiares configurables, a tempo real (por fases ou circuítos).
O proxecto consta tamen de 3 melloras ofertadas polo licitador e recollidas nos pregos.
Mellora tipo 1:
Renovación da instalación completa de iluminación decorativa-ornamental con tecnoloxía LED con cambio de cor RGB na fachada del edificio do Concello de Cangas situado no
Paseo de Castelao, 2.
Mellora tipo 2:
Nova instalación completa de iluminación de reforzo de 20 pasos de peóns situados en varias rúas e estradas de todo o Municipio.
Mellora tipo 3:
Renovación das luminarias LED con envellecemento por outras novas con maior eficiencia situadas na Avenida de Vigo.